اثر کود زیستی فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت (Zea mays L.) تحت شرایط تنش خشکی

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود زیستی فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید سینگل‌کراس 640، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد دزفول در تابستان سال 1392 انجام شد. سه سطح تنش خشکی شامل آبیاری کامل (شاهد)، تنش خشکی در مرحله گل‌دهی و تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه در کرت‌های اصلی و سطوح کود زیستی (تلقیح و عدم تلقیح با کود زیستی فسفر) در کرت‌های فرعی قرار داده شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش خشکی، تمامی صفات مورد مطالعه را به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر قرار داد. اثر کود زیستی نیز روی تمام صفات به­جز تعداد ردیف در بلال معنی‌دار شد. برهم‌کنش تنش خشکی × کود زیستی بر طول بلال، محتوی فسفر دانه، جذب فسفر دانه، محتوی پروتئین دانه، جذب نیتروژن دانه، شاخص برداشت نیتروژن، شاخص برداشت فسفر و وزن هکتولیتر معنی‌دار بود. استفاده از کود زیستی سبب افزایش 17 درصدی عملکرد دانه شد. بیشترین میزان عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل (3/11813 کیلوگرم در هکتار) به­دست آمد. تنش خشکی در مرحله گل‌دهی باعث کاهش 36 درصدی عملکرد دانه، 16 درصدی تعداد دانه در ردیف و 8 درصدی تعداد ردیف در بلال شد. با وجود آنکه، اعمال تنش خشکی در هر دو مرحله رشدی میزان جذب نیتروژن دانه و وزن هکتولیتر را در شرایط تلقیح و عدم تلقیح به‌طور معنی‌داری کاهش داد، اما استفاده از کود زیستی فسفر تحت شرایط تنش خشکی نقش تعدیل­کننده روی این صفات داشت. بنابراین، نتایج این تحقیق نشان داد که تلقیح بذر با کود زیستی فسفر می­تواند آثار سوء تنش خشکی را بر صفات کمی و کیفی ذرت کاهش دهد.